Pieter werd vroeger gepest, ging daarna zelf pesten: ‘Ik was bang’
Bron (30 september 2023): https://www.rtlnieuws.nl/editienl/artikel/5410008/pieter-werd-vroeger-gepest-ging-daarna-zelf-pesten-was-bang
Het is een veelgehoord argument: kinderen die pesten weten niet beter en kunnen de gevolgen van hun daden niet overzien. Maar in de Week Tegen Pesten is er ook aandacht voor pesten door volwassenen: hoewel zij wél beter zouden moeten weten, kunnen ze er soms ook wat van. Hoe komt dat? “Het is een schild zodat niemand ziet hoe kwetsbaar ze ooit waren.”
Mentaal coach en oud-militair Pieter Blonk kent beide kanten van de medaille. Na jarenlange pesterijen slaat in de tweede klas het roer om. “Letterlijk en figuurlijk ging ik om mij heen slaan”, vertelt Blonk. “Het werkte, want het pesten stopte. Sindsdien ging ik steeds meer machogedrag vertonen: om me heen schreeuwen en me stoerder voordoen dan ik me voelde.”
Hij sloot zich na de mavo aan bij defensie, waar het machogedrag nog meer werd gevoed. “Daar kwam ik in een cultuur terecht waarin mannen stoer zijn en geen emotie laten zien”, vervolgt Blonk. “In die tijd zei ik ook altijd: pijn is een emotie, en emotie kun je uitzetten.”
Militair zijn werd zijn identiteit. Jarenlang kopieert hij het machogedrag dat hij afkijkt van andere militairen. Blonk: “In gesprekken ging het altijd over mijn werk en de trainingen en uitzendingen die ik deed. Het ging nooit over mij. Ik liep rond met een masker en wilde niemand dichtbij laten komen. Dat was kwetsbaar en eng én het kon tegen me gebruikt worden.”
Buitensluiten
Het verhaal van Blonk staat niet op zichzelf. Er zit een dunne lijn tussen gepeste kinderen en pestende volwassenen, zegt anti-pestexpert Bamber Delver. “Ervaringen in je jeugd hebben invloed op hoe volwassenen later in het leven staan”, zegt Delver. “Pesten is ook voor volwassenen een bliksemafleider: een schild zodat niemand ziet hoe kwetsbaar ze ooit waren.”
Er is niet één definitie voor pesten. “Pesten is een verzamelterm en gaat over herhaaldelijk gedrag gericht op een persoon”, legt Delver uit. “Het kan gaan over schelden, schoppen en slaan. Subtielere manieren op scholen en op de werkvloer gaan vaak over buitensluiten: iemand mag niet meedoen, er aan tafel niet bij zitten. Daar worden allerlei redenen voor bedacht, bijvoorbeeld dat iemand stinkt.”
Wat vaststaat is dat de oorzaak van het pestgedrag, vaak bij de pesters zelf ligt, vertelt Delver. “Het gaat nooit goed met een pester”, zegt de deskundige. “Soms zijn er problemen in het gezin of in de relatie: ze doen het ergens voor.”
Hiërarchie in het team
Dat geldt zowel voor kinderen als volwassenen die pesten op de werkvloer. “Pestende volwassenen op de werkvloer denken dat ze zelfverzekerdheid winnen”, gaat Delver verder. “Ze dwingen autoriteit af in het team en denken zo dat ze gezien worden. Tegelijkertijd hopen ze dat de ander de eigen onzekerheid niet ziet. Ze denken vaak: als ik jou pest, kom ik beter naar voren. Als ik jou te kakken zet, win ik. Dan ben je bang voor me, en bouw ik een reputatie op. Het schept een bepaalde hiërarchie in het team.”
Ook voor Blonk was dit jarenlang dagelijkse praktijk. “Ik overschreeuwde mijzelf met machogedrag en liet het soms zover komen dat ik agressief en gewelddadig was”, vertelt de ex-militair. “Ik was bang om zelf wéér doelwit te zijn. Ook had ik enorme bewijsdrang. Ik wilde laten zien dat ik er ook toe deed en ergens bij kon horen. Dat wilde ik maar al te graag: erbij horen.”